Στις 8 Αυγούστου 2015 προβλήθηκε στο βρετανικό κανάλι BBC Four το ντοκιμαντέρ Atomic: Living in Dread and Promise σε σκηνοθεσία Mark Cousins ως μέρος αφιερώματος της εβδομηκοστής πλέον «επετείου» των βομβαρδισμών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

Όπως προδίδει και το όνομά του, καταπιάνεται με το φαινόμενο της πυρηνικής ενέργειας, την απίστευτη και απάνθρωπη εκμετάλλευσή των δυνατοτήτων της από τις πολιτικές ηγεσίες, τις αντιδράσεις που προκάλεσε ανά τον κόσμο, τις ζωές που κατέστρεψε ολοκληρωτικά. Απαρτίζεται από εικόνες αρχείου παραμορφωμένων ανθρώπων, διαδηλώσεων υπέρ του πλήρους αφοπλισμού, αποσπάσματα ταινιών, αναφορές εφαρμογής στην ιατρική και… μουσική επένδυση από τους Mogwai.

Αυτή είναι κάθε άλλο παρά η πρώτη φορά στην οποία συνθέσεις των Mogwai προορίζονται για κινηματογραφικά έργα. Η αρχή έχει γίνει ήδη από το 2006 με το ντοκιμαντέρ Zidane: A 21st Century Portrait και τις ταινίες Miami Vice και The Fountain σε συνεργασία με τους Clint Mansell και Kronos Quartet, ενώ η τελευταία τους δουλειά στο χώρο των σάουντρακ ακούστηκε στη γαλλική σειρά Les Revenants. Με το Atomic ,όμως, επιστρέφουν στην ιδιαίτερη σφαίρα των ντοκιμαντέρ, όπου η συνήθης απουσία λόγου προσδίδει ακόμα μεγαλύτερο βάρος στην αφηγηματική ικανότητα των μουσικών συνθέσεων.

Όλη αυτή η εισαγωγή και η αναφορά στο θεματικό περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ Atomic: Living in Dread and Promise είναι απαραίτητη, αν όχι αναπόφευκτη, διαδικασία μια που ο δίσκος δε στέκει μόνος του στο σύνολο της δισκογραφίας των Mogwai, αλλά αποτελεί το ήμισυ μιας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Αυτό γίνεται αντιληπτό κι από τους τίτλους των κομματιών με τα “Little Boy” και “Fat Man”, να φέρνουν στο νου τις αντίστοιχες ασύλληπτα κυνικές κωδικές ονομασίες των βομβών που κόστισαν τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπων, ο ακριβής αριθμός των οποίων ακόμα και σήμερα δεν μπορεί να εκτιμηθεί παρά κατά προσέγγιση.

Οι αρχικές λήψεις του ντοκιμαντέρ, στις οποίες σποραδικές εικόνες μορφών ζωής κάνουν την εμφάνισή τους, κοσμούνται από τη μελωδία του “Ether”, το οποίο σε ρεαλιστικό επίπεδο αντιστοιχεί στο ομώνυμο αναισθητικό αέριο. Ο συνδυασμός εικόνας και ήχου είναι εξίσου μαγνητικός και υπνωτιστικός. Αντίστοιχα, οι σκηνές πανικοβλημένης αντίδρασης του άμαχου πληθυσμού κατά τη διάρκεια ασκήσεων προετοιμασίας σε περίπτωση αντιποίνων δένει εξαιρετικά με τις εναρκτήριες δυσοίωνες νότες του “Bitterness Centrifuge”.

Κι αυτά είναι απλώς μερικά παραδείγματα. Οι Mogwai καταφέρνουν να είναι εξίσου σχολιαστές όσο και αφηγητές της ιστορίας , την οποία σκηνοθετεί ένας τρίτος δημιουργός. Από τη στιγμή που θα επιλέξει κανείς να παρακολουθήσει το ντοκιμαντέρ, ο δίσκος δεν μπορεί ποτέ να ακουστεί ως σάουντρακ σε οτιδήποτε άλλο, λιγότερο αξιομνημόνευτο.

Το ίδιο ισχύει μέχρι και για το εξώφυλλο του δίσκου, το οποίο αντικατοπτρίζει ένα στιγμιότυπο των τελευταίων δύο λεπτών του ντοκιμαντέρ. Την εικόνα της φλεγόμενης υδρογείου διακόπτουν μικρά αριθμητικά δεδομένα όπως οι 2000 πυρηνικές εκρηκτικές κεφαλές που έχουν πυροδοτηθεί από τις 6 Αυγούστου 1945 κι έπειτα ή ο αριθμός των χωρών που έχουν διακόψει τα εθνικά τους προγράμματα πυρηνικής ενέργειας, δηλαδή μόλις μία.

Οι Mogwai επέστρεψαν μετά από δυο χρόνια και τον δίσκο Rave Tapes, όχι μόνο να μας θυμίσουν πόσο παραγωγικοί είναι, αλλά για να τραβήξουν την προσοχή μας σε ένα κομμάτι συλλογικής μνήμης. Με το κείμενο αυτό ευελπιστούμε να κάναμε, όσο είναι αυτό δυνατό, το ίδιο.