Όταν γράφουμε μια δισκοκριτική, συνήθως προσπαθούμε να μπούμε στο πετσί του δημιουργού, να φανταστούμε τι τον παρακίνησε να προχωρήσει στη σχετική κυκλοφορία, ποιο ήταν το περιβάλλον γύρω του που τον επηρέασε και αποτέλεσε τη βάση της εξέλιξης του. Αυτό συμβαίνει όχι ως ένα παιχνίδι γρίφων ή μυστηρίου, αλλά ως μια εξερεύνηση της μουσικής, μιας και αυτή η ίδια κουβαλά πέρα από τη δική της ζωή και τη ζωή του ίδιου της του δημιουργού. Αντί, λοιπόν, να απομονωθούμε στο ρόλο μας με το μολύβι ανά χείρας, προσπαθώντας να βρούμε τη δύσκολη ισορροπία μεταξύ της ψυχρής «αντικειμενικότητας» και της υπερφίαλης «υποκειμενικότητας», επιλέξαμε να μιλήσουμε με τους ίδιους τους δημιουργούς για το εκάστοτε νέο τους έργο. Ο στόχος είναι να μην εγκλωβιστούμε από τους όρους κριτική ή συνέντευξη, αλλά να δημιουργήσουμε κάτι που να ενσωματώνει αυτά τα δύο και συνάμα να τα ξεπερνά, καθώς ο λόγος δε θα στολίζει τις μουσικές, αλλά θα τις υποστηρίζει. Μένει να γίνει η αρχή, λοιπόν, με την Jana Irmert και το νέο της άλμπουμ, το τρίτο της κατά σειρά, που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες.

– Πριν μπούμε στα του “Cusp”, θα ήθελα να σε ρωτήσω για τα πρώτα σου βήματα στη μουσική, ως ακροάτρια πρώτα και μετέπειτα ως δημιουργός. Η ανάκληση των αναμνήσεων σου παίζει ρόλο στον τρόπο που γράφεις μουσική σήμερα;

Μάλλον, η πρώτη ενασχόληση μου με τη μουσική ως ακροάτρια ήταν να παίζω δίσκους με παιδικά τραγούδια, αργότερα κασέτες και μετέπειτα να ηχογραφώ σε κασέτα τα αγαπημένα μου κομμάτια από το ραδιόφωνο. Αργότερα απέκτησα ένα Mini Disc που ήταν και recorder και από κει και πέρα το να ηχογραφώ τελικά έγινε πιο ενδιαφέρον από το να παίζω εγώ η ίδια μουσική. Έκανα μαθήματα πιάνου στην παδική και εφηβική μου ηλικία, αλλά τότε δεν είχα ιδέα από εξωτερικές ηχογραφήσεις ή sound art. Δε νομίζω ότι οι αναμνήσεις μου από εκείνη την εποχή επηρεάζουν πολύ τον τρόπο που κάνω μουσική σήμερα. Πιστεύω ότι η ανακάλυψη συγκεκριμένων σύγχρονων συνθετών, συγγραφεών και δημιουργών ταινιών ήταν πολύ πιο σημαντική στη διαμόρφωση της μουσικής μου – όσο πιο μακριά πήγαινα από την κλασική δυτική μουσική θεωρία και πρακτική, τόσο περισσότερο μου δίνονταν η ευκαιρία να βρώ το δικό μου τρόπο εισόδου στον κόσμο του ήχου και της μουσικής.

– Το Βερολίνο θεωρείται μια μουσική πρωτεύουσα, κυρίως όσον αφορά την ηλεκτρονική-χορευτική μουσική και λιγότερο την πειραματική. Γιατί έχεις επιλέξει να μένεις εδώ και με ποιο τρόπο σε βοηθά όλο αυτό το περιβάλλον γύρω σου;

Ήρθα στο Βερολίνο πριν πολλά χρόνια για σπουδές- ήθελα να πάω σε σχολή κινηματογράφου, οπότε ήταν μια λογική επιλογή τότε. Όπως και πολλοί άνθρωποι που ζούνε εδώ, έχω μια σχέση μίσους- πάθους με αυτή την πόλη, αλλά είναι το σπίτι μου και πάντα μου άρεσε το γεγονός πως είναι μια πόλη που δεν είναι όλα απαραίτητα εύκολα για να βολευτείς, αλλά δε σε διώχνει κιόλας. Με ένα τρόπο όλα εξαρτώνται από εσένα τον ίδιο. από τη στιγμή που θα αποφασίσεις ότι εδώ είναι το σπίτι σου.

Όσον αφορά τη μουσική, υπάρχει μια τεράστια σκηνή στη σύγχρονη μουσική, στο sound art και στην πειραματική, ηλεκτρονική μουσική και καθώς η πόλη έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια, με καλούς και κακούς τρόπους, αισθάνομαι ότι υπάρχει τόσο πολύ νέο υλικό να ανακαλύψεις και τόσοι πολλοί άνθρωποι να συνδεθείς. Σίγουρα δεν είναι βαρετά πάντως.

– Από τα πρώτα σου δισκογραφικά βήματα παρατηρεί κανείς ότι δε βγάζεις σωρηδόν νέες κυκλοφορίες, όπως αρκετά άλλα ονόματα στο χώρο που κινείσαι μουσικά. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ποια είναι η άποψη σου για την υπερπροσφορά νέων κυκλοφοριών στη σύγχρονη μουσική;

Μέσα σε τρία χρόνια έχω κυκλοφορήσει δύο άλμπουμ και τώρα ένα μινι-άλμπουμ- αισθάνομαι ότι είναι μια καλή ποσότητα παραγωγής. Φυσικά στις μέρες μας είναι αρκετά συνηθισμένο να μην κυκλοφορούν άλμπουμ, αλλά singles κι έτσι πολλοί μουσικοί κυκλοφορούν πιο συχνά υλικό τους. Ολοφάνερα αυτό υπηρετεί μια αλλαγή στον τρόπο που ακούμε μουσική- πολύ λιγότερες ακροάσεις δίσκων και περισσότερο μεμονωμένα τραγούδια ή κομμάτια σε λίστες. Δεν ξέρω αν υπάρχει υπερπληθώρα νέων κυκλοφοριών, πρώτα από όλα δεν έχω ιδέα για πόσο πολύ μιλάμε, ίσως καλύτερα αυτό μπορεί να το κρίνει κάποιος από την προοπτική ενός μουσικού δημοσιογράφου. Νομίζω ότι το γεγονός πως ο κόσμος έχει πλέον τη δυνατότητα της αυτοκυκλοφορίας της μοσυικής του, αντί να πρέπει να βρεθεί μια δισκογραφική εταιρεία, είναι καλό πράγμα- το δύσκολο κομμάτι είναι μετά, να βρεις το κοινό σου και να ακουστείς. Για αυτό νομίζω ότι υπάρχει μια μετατόπιση, με την έννοια ότι παλιότερα υπήρχαν συλλογές, που κυκλοφοούσαν απο δισκογραφικές, σε αντίθεση με το παρόν, όπου όλη αυτή η μουσική είναι εκεί έξω και πρέπει να βρει το δρόμο της. Για τους καλλιτέχνες νομίζω ότι το πράγμα καταλήγει στο ίδιο σημείο- είναι θέμα επιμονής και να κάνεις αυτό που πραγματικά επιθυμείς.

– Ας μιλήσουμε τώρα για τη νέα σου δουλειά. Ομολογώ ότι ακούγοντας την ένιωσα να συμπυκνώνεται σε αυτή όλο το ήδη κατατεθειμένο μουσικό έργο σου. Παρόλο που έχουμε να κάνουμε με τη μουσική επένδυση ενός ντοκιμαντέρ, νιώθεις ότι υπάρχει μια αλληλουχία των τριών κυκλοφοριών σου;

Σίγουρα υπάρχουν στοιχεία που συνδέουν και τις τρεις κυκλοφορίες, κάποια σε επίπεδο παραγωγής ή τεχνικής και κάποια σε επίπεδο αισθητικής. Ωστόσο, προσεγγίζω κάθε νέο μου κομμάτι με ένα δικό του τρόπο, προσπαθώντας να δημιουργήσω το δικό του μικρό κόσμο. Για το Cusp φυσικά αυτός ο κόσμος ήταν το φιλμ Stress. Μάλλον, για να μπορέσει κάποιος να δει τη σύνδεση μεταξύ των τριών κυκλοφοριών μου, θα πρέπει να κάνει ένα βήμα πίσω και να τις ακούσει με κάποια απόσταση- στην καλύτερη περίπτωση δεν υπάρχει καμία περιττολογία, αλλά ούτε και η αίσθηση μιας σχιζοφρενικής συνθέτριας, οπότε χαίρομαι που το ένιωσες έτσι.

– Όσον αφορά το ίδιο το ντοκιμαντέρ, το οποίο μιλά για τα τραύματα νέων Αμερικάνων βετεράνων, διαπιστώνουμε ότι το θέμα του είναι άκρως ενδιαφέρον και έντονα πολιτικό. Πως βρέθηκες να συμμετέχεις σε αυτό το πρότζεκτ; Θα ήθελες να μας μιλήσεις για τη διαδικασία με την οποία δουλέψατε με τους δημιουργούς του;

Με προσέγγισε ο σκηνοθέτης, αφού πρώτα είχε ακούσει κάποιες από τις δουλειές μου, επειδή αισθάνονταν ότι αυτού του είδους η μουσική και ο ηχητικός σχεδιασμός θα ταίριαζαν με την ταινία. Μου έδειξε κάποιο από το υλικό που είχαν τραβήξει και το θέμα του, όπως και το ιδιαίτερο οπτικό στυλ του με τις μεγάλες σεκάνς και τα πλάνα σε πολύ αργή κίνηση, μου κέντρισαν το ενδιαφέρον. Φυσικά, ήμουν επίσης ενθουσιασμένη που θα υπήρχε τόσος χώρος για μουσική και ηχητική στην ταινία, καθώς, όπως συνήθως συμβαίνει με τα πλάνα σε αργή κίνηση, δεν υπάρχει φυσικός ήχος. Από πολλές απόψεις αυτό το πρότζεκτ ήταν ακριβως όπως θα ήθελα να είναι κάθε δημιουργική διαδικασία: συμμετείχα από το αρχικό στάδιο κι έτσι μπορούσαν να ηχογραφούν επιπλέον ήχους σε μια τοποθεσία, τους οποίους εγώ αργότερα ενσωμάτωνα στη μουσική και στον ηχητικό σχεδιασμό της ταινίας και μετά ήταν μόνο θέμα διαμόρφωσης του ηχητικού περιβάλλοντος που θα υποστήριζε τις σκηνές με τον καλύτερο τρόπο. Εχω εργαστεί σε μερικά κινηματογραφικά προτζεκτ και το συγκεκριμένο το απόλαυσα ιδιαίτερα- έχω την αίσθηση ότι με το Φλόριαν, το σκηνοθέτη, σκεφτόμασταν με τον ίδιο τρόπο από την αρχή κιόλας.

– Βλέποντας και μόνο το τρέιλερ του Stress αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για ένα καυστικό και κριτικό έργο ενάντια στους πολέμους και τον μιλιταρισμό. Έχεις σκεφτεί ότι το ντοκιμαντέρ αυτό μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις από συντηρητικούς κύκλους;

Δεν είμαι σίγουρη για αυτό- νομίζω ότι πρώτα κι πάνω από όλα ο στόχος αυτού του φιλμ είναι να δώσει σε αυτούς τους νεαρούς βετεράνους μια φωνή και ένα χώρο να μοιραστούν τις εμπειρίες τους. Εν τέλει, οι δύο από τους πέντε πρωταγωνιστές συμπεραίνουν ότι το να είσαι στο στρατό και στον πόλεμο είναι μια εμπειρία ζωής που δεν θα ήθελαν να έχουν χάσει. Είναι πραγματικά μια αμφιλεγόμενη ταινία και όχι τόσο μια αντιμιλιταριστική δήλωση, ωστόσο σε κάνει πραγματικά να σκεφτείς σε τι είδους κοινωνία ζούμε.

– Ας κλείσουμε με τα σχέδια σου για το νέο έτος. Διάβασα ότι ετοιμάζεις νέο άλμπουμ. Σε ποιο στάδιο της δημιουργίας του βρίσκεσαι; Μπορείς να μας πεις λίγα λόγια για αυτό ή είναι ακόμη πολύ νωρίς;

Είναι λίγο νωρίς ακόμη να μιλήσω για αυτό. Όντως, εργάζομαι πάνω σε νέα κομμάτια, αλλά δεν μπορώ να πω πότε θα έχω τελειώσει – ελπίζω πάντως το νέο άλμπουμ να κυκλοφορήσει προς το τέλος αυτού του έτους∙ θα δούμε. Είναι πολλά τα πράγματα με τα οποία θέλω να πειραματιστώ μουσικά και αυτό είναι μια εντελώς απρόβλεπτη διαδικασία!

---

Usually while writing a review on a record, we try to emulate the artist, to imagine what moved him to make this certain release, what was the environment that effected him and formed the base of his development.. This is happening not as a game of mystery riddles but as an exploration of music, since music carries the life of its owner as well as its own. So, instead of isolating ourselves as reviewers, trying to find the golden ratio between cold objectivity and overweening subjectivity, we chose to speak to the artists about their new work. We are aimimg at creating something beyond the terms of review or interview, something that incorporates both and at the the same time it overcomes both, as words are not due to beautify music but sustain it. This fresh start is being made with Jana Irmert and her new album, her third overall, which is released these days.

– Before we speak about Cusp I would like to ask about your first involvement with music, as a listener initially and then as a maker. ?vocing memories affects the way you make music today?

I guess my first involvement as a music listener was playing children’s songs records and then cassettes… and then later recording my favorite songs from radio shows onto tape. Later I had a MiniDisc player and recorder and from there, recording eventually became more interesting to me than playing music myself, I had piano lessons as child and teenager, but of course I had no idea about field recordings or sound art then. I don’t think these memories affect much how I make music today, I think the discovery of certain contemporary composers, writers and filmmakers were much more important and formative in that sense – the further away from classical Western music theory and songwriting it was, the more it gave me a chance to find my own point of entry into the world of sound and music.

– Berlin is considered to be a capital city of music, mostly of electro-dance music and less of experimental. Why have you chosen to live here and how does Berlin’s environment helps you?

I came to Berlin many years ago to study – I wanted to go to film school so that was a logic choice then. Like many people living here, it’s a love and hate kind of relationship I have with this city – but it’s my home and I’ve always loved that it’s a kind of city that doesn’t necessarily make it easy for you to get settled but also doesn’t push you away. It’s like it’s all on you, the moment you decide it’s your home, it is. In terms of music, there’s a huge scene for contemporary music, sound art and the more experimental electronic music genres and with the city having changed a lot over the last years, in good and not so good ways, I feel there’s always so much new stuff to discover and people to connect with, it’s certainly not boring.

– By looking at your discography someone can see that you don’t release new stuff massively as some other artists of your music genre do. Why is this so? What is your opinion on the oversupply of new releases in modern music?

In three years I have released two albums, and now one mini album – I feel that is quite a good amount of output. Of course nowadays it is quite common to not release albums but singles and that way, many musicians are releasing more often. Clearly it caters to the change in listening habits – much less listening to albums but songs or tracks in playlists. I don’t know about the oversupply of new releases – first of all, I have no idea how of much more we are talking about, that’s probably better to judge from a music journalist’s perspective. I think the fact that people have the possibility to self-release their music instead of having to find a record label is a good thing – the hard part is then finding your audience and getting heard. So I think it’s probably just a shift in a way that previously there were more selections made by the record labels as opposed to now, where all this music is out there and then has to find its way. For the artists I think it comes down to the same thing –  it’s a matter of persistence and doing what you truly want to do.

– Let’s talk about your new release. I must confess that while listening to it I felt like your entire music work is concentrated on this record. Despite the fact that this is a soundtrack of a documentary film, do you feel that there is a sequence between your three releases? 

Certainly there are things that connect all three releases, some on a production or technical level and some maybe in an aesthetic way. I do however approach every new piece I make in its own way, trying to create its own little cosmos. For Cusp, of course this cosmos was the film Stress. I guess to see the connection between the three releases is only possible when stepping back and listening with some distance – in the best case there’s no redundancy but also not the impression of a schizophrenic composer, so I’m happy you felt like that.

– Regarding the documentary on its own, a film about the traumas of young American veterans, we find that it is extremely interesting and intensely political. How were you involved with this project? Would you like to tell us about the process of working on a documentary production?

The director approached me after having listened to some of my music, feeling this kind of music and sound design could be a good fit for his film. He showed me a bit of the material they had shot and I found the topic and distinct visual style with the long sequences of super slow motion shots really intriguing. Of course I also was thrilled that there would be so much space for music and sound in this film, as naturally with these slow motion shots, there is no original sound. In many ways, this project was how you would really want a working process to be: I got involved early, so they could record extra sounds on location that I could later incorporate in the music and sound design and then it was really a matter of building the soundscape that supported these scenes in the best way. I have worked on quite a few film projects, and I really enjoyed this one – it felt like Florian, the director, and I were thinking in a similar way right from the start.

– Solely by watching Stress trailer we can tell that this work is a caustic criticism against war and militarism. Do you think that this documentary film could evoke conservatives to react?

I am not sure about that – I think first and foremost the goal of the film is to give these young veterans a voice and space to share their experiences. After all, two of the five protagonists conclude that being in the military and in the war was an experience they wouldn’t want to miss in their lives. It’s really ambivalent, and not so much an anti-war statement but really makes you think about the kind of society we live in.

– Let’s end this with your plans for the new year. I have read that you are working on a new album. At what stage of the process are you now?

Can you tell us a little bit about it or is it yet too soon? 

It is a bit soon to talk about it yet. I am working on new pieces but I can’t say when I’ll be finished – I do hope a new album will be released towards the end of the year, but let’s see. There are a lot of things I want to play around with musically and that’s an entirely unpredictable process!

Bob Coltrane/Μπάμπης Κολτράνης