“Μπορεί η πρωτοπορία να είναι προσβάσιμη;” ρωτάει μια φωνή μέσα στο κεφάλι μου, καθώς παίζει η μουσική. “Όχι, δεν μπορεί”, απαντάει κοφτά ο φανταστικός κος Πιουρίστας. “Ναι, μπορεί και πρέπει”, απαντάει ο φανταστικός κος Ρομαντικός.

Ο Toby Driver πάντως σίγουρα το προσπαθεί. Έχοντας αποδείξει πολλάκις τον ηγετικό του ρόλο στη στριφνή πειραματική μουσική της τελευταίας 20ετίας, ο Αμερικανός συνθέτης-τραγουδιστής-πολυοργανίστας επιστρέφει με τον πιο προσιτό δίσκο της καριέρας του και δείχνει απολύτως έτοιμος να γίνει αναγνωρίσιμος για κάτι παραπάνω από το να είναι ο ιθύνων νους των Maudlin of the Well / Kayo Dot. Κι αν το περσινό Madonnawhore μάζεψε εξαιρετικές κριτικές για λόγους οικείους στο experimental σινάφι, το They Are The Shield θα σηματοδοτήσει καινούριους.

Από πολλές απόψεις, η contemporary ματιά του TATS σχεδόν αγγίζει μια μεταμοντέρνα pop κουλτούρα, της οποίας βέβαια σκοπός δεν είναι τα chart αλλά η ομοιογενής ένωση των αντιθέτων του ακραίου και του οικείου. Τέτοιου είδους ισορροπίες μπορούν να ανιχνευτούν στις ενορχηστρώσεις του άλμπουμ, όπου η φαινομενική πρωτοκαθεδρία των εγχόρδων ζυγίζεται από βαθιά ambient synth και τα νωχελικά jazzy τύμπανα, αλλά και στις ίδιες τις 6 συνθέσεις: κάθε φορά που κάποιο track τείνει να ανήκει σε έναν κόσμο, το αμέσως επόμενο θα προσπαθήσει να αναιρέσει την κίνηση αυτή με την εισαγωγή κάποιου νέου και ανεπαίσθητου στοιχείου. Στην κορυφή αυτών οι Gilmour-ικές ερμηνείες και μελωδικές γραμμές του Toby Driver, που φέρνουν σε στιγμές τη μουσική κοντά στα σύνορα του προοδευτικού rock. Δεν μπορώ εδώ να μην αναφέρω ότι ενώ ο άνθρωπος έχει μια χαρά φωνή, δεν σταματάω να σκέφτομαι ότι ο δίσκος θα ανέβαινε αισθητά αν πίσω από το μικρόφωνο βρισκόταν κάποιος εθιστικότερος performer. Για να ακριβολογώ, αυτός είναι ο δίσκος που περιμένω εδώ και 20 χρόνια να κυκλοφορήσει ο Kristoffer Rygg. Αρκετά όμως με τις προσωπικές φαντασιώσεις.

Παρά την ωραιότατη ροή του και τον βατό του χαρακτήρα, το TATS δεν αποβάλλει τις avant του τεχνοτροπίες. Το εναρκτήριο “Anamnesis Park” κάνει πρώτα μια διαδρομή 5 λεπτών πριν καταλάβεις ότι πρόκειται για κανονικό τραγούδι, ενώ το “470 Nanometers” είναι ένα track με electronica ψυχή, που ποτέ όμως δεν αποδίδεται ως τέτοιο. Το καλύτερο παράδειγμα όμως είναι το κορυφαίο “Glyph” με την εμφανώς “λάθος” αρμονία. Το αίνιγμα έγκειται στο αν η δυσαρμονία προέρχεται από τα έγχορδα ή την αρμονική τους συνοδεία, αυτές όμως οι αποκλίσεις που κρατάνε μόνο στιγμιαία περιγράφουν και το σύνολο του άλμπουμ: το μη κανονικό μεταμφιέζεται σε κανονικό και δρα ως τέτοιο, χωρίς να απαλλάσσεται πλήρως από τους μη κανονικούς ανέμους που κλονίζουν τον νοητό τους άξονα, τον άξονα της μουσικής, του πλανήτη, της λογικής. Το TATS είναι τελικά ο εξωγήινος που προέρχεται από κόσμους με άλλους νόμους, κυκλοφορεί ανάμεσα μας όμως με ανθρώπινη μορφή.

Το νέο άλμπουμ του Toby Driver μπορεί να γίνει λοιπόν κατανοητό και να εκτιμηθεί από ένα ευρύτατο ακροατήριο. Παρά τη ζεστασιά του όμως, διατηρεί μια κάποια συναισθηματική απόσταση από τον ακροατή –ίσως με την εξαίρεση του “The Knot”– και μια σχεδόν επιστημονική προσέγγιση, τουλάχιστον στις δικές μου κεραίες. Χωρίς όμως κανέναν ελιτισμό, κυκλοφορεί με ελεύθερο αντίτιμο στο Bandcamp και δεν σου αφήνει καμιά δικαιολογία να μην το ακούσεις.

“Μπορεί λοιπόν η πρωτοπορία να είναι προσβάσιμη;” επιμένει η φωνή. “Μπορεί να προσπαθεί και, αν είναι πραγματική πρωτοπορία, κομψά να αποτυγχάνει”, απάντησε ο φανταστικός κος Ρεαλιστής.

---

“Can avant-garde be accessible?” I hear a voice in my head asking, while the music plays. “Definitely not” is the strict answer of imaginary Mr Purist. “It can and it must” replies imaginary Mr Romantic.

Well, Toby Driver certainly tries. Having already proved several times his leading role in the weird experimental music of the last 2 decades, this American composer-multi instrumentalist-singer returns with the most amiable album of his career and he seems absolutely ready to start being recognizable for something more than being the mastermind of Maudlin of the Well/Kayo Dot. And if last year’s Madonnawhore gained excellent reviews for all the obvious reasons of being an experimental album, this year’s They Are The Shield will signify many new ones.

From many aspects, TATS’ contemporary glance can almost touch a postmodern pop culture, of which the ultimate goal is not the charts but the homogeneous unification of the contraries: the extreme and the familiar. Such an equilibrium can be detected in the arrangements, where the apparent paramountcy of the stringed instruments gets evenly balanced by deep ambient synths and indolent jazzy drums and additionally within the very core of the 6 compositions: for every track that appears ready to belong somewhere by surrendering to a musical territory, the following one will try to cancel this movement by introducing a new and subtle element. On the top of all, Toby Driver’s Gilmour-like performance and vocal melodies bring the music closer to an unseen progressive rock border, at times. At this point, I can’t help but mention that despite his absolutely fine voice, I think the record would reach other heights with a more addictive performer holding the mic. To be even more precise, this is the kind of album that I am waiting Kristoffer Rygg to create for 20 years now. But enough with the personal fantasies.

Despite its beautiful flow and its smooth charismas, TATS doesn’t overall expel its avant nature. For example, opening track “Anamnesis Park” has to complete a 5 minute route before you actually realise that you are dealing with a “regular” song, or “470 Nanometers” is a track with an electronica soul that is never delivered as such. Still, the best argument hides in “Glyph”, probably the album’s best moment, with the evidently “wrong” harmony. Now, the enigma lies in the question if this disharmony comes from the strings or from the accompanying notes, what is actually important though is that these elusive diversions describe TATS as a whole: the non-ordinary disguises itself and acts as ordinary, without being entirely relieved from the non-ordinary winds that unsettle the imaginary axis of reason, of the planet, of music itself. TATS is ultimately like an alien that comes from worlds ruled by different laws, still lives among us in a human form.

Toby Driver’s new album can be understood and appreciated by a very broad audience. In spite of its warmth though, it still maintains some amount of emotional distance from the listener – maybe with the exception of “The Knot” – and some sort of scientific approach, at least to my perception antennas. Without any arrogance or elitism, it is a name-your-price release on Bandcamp, leaving you with no excuses for not listening to it.

“So, can avant-garde be accessible?” the voice insists. “It is free to try and, if it is true avant-garde, it will elegantly fail”, calmly replies imaginary Mr. Realist.

 

 

Antonis Kalamoutsos