Αν η εγχώρια δισκογραφία συνιστά έναν γαλαξία, στη θέση της πειραματικής μουσικής θα βρούμε μια αχανή μαύρη τρύπα. Αν βουτήξουμε μέσα στα πυκνά σκοτάδια, θα ανακαλύψουμε σποραδική δραστηριότητα από μεμονωμένους καλλιτέχνες, σχεδόν τίποτα όμως που να διαμορφώνει “σκηνή’’. Σε αυτό το ψιλοζοφερό σκηνικό, κάποια χαρακτηριστικά των Dilemma τούς μετατρέπουν σε μια μοναχική εξαίρεση. Δεν ξέρω πόσες πειραματικές μπάντες γνωρίζετε με 15ετή διάρκεια ζωής, πέντε άλμπουμ και σταθερή ζωντανή παρουσία. Εγώ ξύνω το κεφάλι μου προσπαθώντας να θυμηθώ. Και μόνο γι’ αυτό, αξίζει να τους γνωρίσουμε καλύτερα. Για να είμαστε βέβαια ακριβείς, το δίδυμο των Σωτήρη Τράγκα (φωνή, σαξόφωνο, κλαρινέτο, φυσαρμόνικα και πάει λέγοντας) και της Πόπης Νταλαχάνη (κιθάρες, πλήκτρα) δεν είναι πειραματικό με την έννοια της πρωτοπορίας, αλλά όσον αφορά το ακατάτακτο της μουσικής τους και της ζύμωσής της με ποικιλόμορφα στιλ. Με αναφορές στην κλασική, στη jazz, στη neofolk, στο gothic και στην indie, ο κόσμος των Dilemma δεν κατηγοριοποιείται εύκολα, εξερευνά τα όριά του, διαστέλλεται και συστέλλεται.

Το πέμπτο τους album Persona Graffiti τούς βρίσκει σε φάση συστολής κι ανασύνταξης. Εξηγούμαι: Μετά από δύο instrumental και αμιγώς πειραματικούς δίσκους, το Persona Graffiti δεν επαναφέρει απλώς τα φωνητικά στο επίκεντρο αλλά αποκαλύπτει και τη διάθεση της μπάντας να γράψει “κανονικά’’ τραγούδια. Από αυτή την άποψη, εδώ αποκαλύπτεται το απλούστερο των προσώπων τους. Στα 11 κομμάτια του album κυριαρχεί μια ακουστική διάθεση που τελικά σχηματίζει περισσότερο μια indie/folk ατμόσφαιρα, αν και τα σαξόφωνα διατηρούν ένα jazzy άγγιγμα καθ’ όλη τη διάρκειά του και τα φωνητικά του Τράγκα πατάνε στην παράδοση όλων των μεγάλων “μπασάτων’’ τραγουδιστών από τον Cash ως τον Cave και τον Hoyem. Περισσότερο από κάθε άλλη “κρυφή’’ επιρροή, διαισθάνομαι τις dark wave καταβολές των συνθέσεων, σε ένα επίπεδο που δεν εκδηλώνεται ποτέ ανοιχτά.

Το Persona Graffiti αποτελεί μια συλλογή σκιαγράφησης ανθρώπινων χαρακτήρων, με μια μουσική ματιά κάποιες φορές ρομαντική, κάποιες πικρή, μα πάντα λυρική. Τα track είναι κι αυτά χωρισμένα σε παρατάξεις, σε φως και σκοτάδι. Περίπου τα μισά είναι ματζόρε, παιχνιδιάρικα, φωτεινά και τείνουν προς τη φόρμα της μπαλάντας. Τα υπόλοιπα στρέφονται στα κρυμμένα ενδότερα, σκοτεινιάζουν, φλερτάρουν με λούπες, βαρύτερες κιθάρες και μινόρε διαθέσεις. Η δεύτερη κατηγορία προσωπικά με έλκει λίγο περισσότερο και εκεί ανήκει και το “Addiction’’, η ίσως αγαπημένη μου στιγμή του δίσκου. Το σπουδαιότερο προτέρημα του άλμπουμ είναι ότι, αν και φαίνονται απλές και διάφανες, οι συνθέσεις είναι πολύ καλογραμμένες κι εξόχως κολλητικές. Ειδικότερα οι φωνητικές μελωδίες είναι ικανές να ριζώσουν μέσα σου για τα καλά.

Δεν μπορώ να μην αναφέρω και το σημαντικό μειονέκτημα του άλμπουμ: η παραγωγή του. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό δεν αποτελεί σημαντικό θέμα, στην περίπτωση των Dilemma, όμως, ένας “μεγάλος’’, εντυπωσιακός ήχος θα ήταν ίσως απαραίτητος. Εδώ ο ήχος είναι στενός και σε στιγμές μοιάζει πρόχειρος για το επίπεδο της μπάντας, θυμίζοντας λίγο ανεξάρτητες 90’s παραγωγές. Κι αν κάποιος ορθά πει ότι καλύτερα είναι να βγει μια δουλειά ακόμα κι αν το budget ή ο χρόνος δεν είναι αρκετά, θα απαντήσω ότι σε περιπτώσεις όπως των Dilemma θα περίμενα λίγο περισσότερο περφεξιονισμό. Η παραγωγή του Persona Graffiti είναι σαν το χτύπημα στο παπούτσι σου που περιορίζει μια πανέμορφη βόλτα.

Καταλήγοντας. Οι Dilemma είναι μια υπέροχη και μοναδική μπάντα που εύχομαι να αντέξει, να μεγαλώσει, να μην υποταχθεί ποτέ. Δεν ξέρω αν το Persona Graffiti είναι το ιδανικό άλμπουμ για μια πρώτη γνωριμία μαζί τους, αφού πολλά καταστατικά τους χαρακτηριστικά εδώ είναι χαμηλόφωνα. Είναι όμως ένα άλμπουμ αληθινό και ποιοτικό, που περιμένει την ευκαιρία του να σε γραπώσει. Το πώς θα συστηθείτε είναι δικό σας θέμα, μην το αμελείτε όμως. Ψάξτε τους και σε αυτές τις αινιγματικές τους εμφανίσεις στα μισόφωτα.

Αντώνης Καλαμούτσος