Ο θάνατος είναι απόλυτος. Αποκόβει την επαφή με το οτιδήποτε. Ό,τι αφήνει πίσω κάποι@ κουλουριάζεται και αν το αξίζει, θα λυθεί προς τα έξω με έναν τρόπο σχεδόν εξωπραγματικό. Δηλαδή, μπορεί να μην υπάρχει εν ζωή, αλλά το έργο του βαδίζει την δική του πορεία αναπνέοντας ακόμη. Εδώ και λίγες ημέρες ο Mika Vainio δεν ζει. Έχασε αναπάντεχα τη ζωή του όντας πενήντα τεσσάρων χρονών σε ένα άγνωστο δυστύχημα στη Γαλλία. Μετά την είδηση πολύς κόσμος από τον χώρο της ηλεκτρονικής και πειραματικής μουσικής σκηνής εκδήλωσε έναν απεριόριστο σεβασμό για το πρόσωπο του MV καθώς και για το έργο του. Ακολουθώντας όλα αυτά τα σχόλια, τα αφιερώματα και τα βίντεο, ήρθα αντιμέτωπος με ένα πρωτόγνωρο συγκινησιακό φορτίο ως μουσικόφιλος. Η μουσική του, σε ένα μέρος της οποίας είχα εντρυφήσει, καθώς μιλάμε για έναν τεράστιο όγκο κυκλοφοριών και συνεργασιών, αποκτούσε μυθικά χαρακτηριστικά. Σαν η ίδια να με έσπρωχνε να ακούσω ολοένα και περισσότερα έργα του, κάνοντας στην άκρη οποιαδήποτε άλλη μουσική θα μπορούσε να παιχτεί δίπλα της. Ουσιαστικά δεν μπορούσα να ακούσω κάτι άλλο αυτές τις βδομάδες, οπότε σχεδόν αυτόματα προχώρησα στην ανακάλυψη δουλειών του που αγνοούσα και με άφησαν εντυπωσιασμένο.

Γιατί όλο αυτό με τον συγκεκριμένο; Πέρυσι έγινε μόδα να τιμούνται μουσικοί μεγάλου βεληνεκούς που έχαναν την ζωή τους, παντού η συγκίνηση περίσσευε και το παρελθόν ήταν πανταχού παρόν, δικαίως ή αδίκως. Τι το διαφορετικό έχει όμως η περίπτωση αυτού του θανάτου που με ώθησε στον προαναφερόμενο δρόμο; Μιλάμε για ένα όνομα το οποίο δεν πήρε ούτε ένα RIP από τα ημεδαπά μουσικά μέσα, δεν φλέρταρε ποτέ με την εμπορική επιτυχία και δεν αυτοπροβλήθηκε ποτέ ως πρωτοπόρος στη μουσική (αν και ήταν). Κανένα hype λοιπόν, παρά μόνο το έργο του το οποίο ορθώθηκε αυτές τις μέρες στεντόρειο. Ένα έργο πολυδαίδαλο στο οποίο δύσκολα απομονώνεις το minimal, το techno, το ambient, τον θόρυβο ή την electronica από ένα αόρατο νήμα που τα συνέχει όλα. Μοιάζει σαν ένα σύμπαν όπου οι πλανήτες έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλά το ίδιο σχήμα, την ίδια ζωή. Μάλιστα ο διαχωρισμός των δουλειών του σε αυτές που είχαν απλώς το όνομα του, σε αυτές που έβγαιναν με την στάμπα των Pan Sonic και αυτές που έφεραν ένα απλό Ø, μεταξύ πολλών άλλων, γινόταν με βάση πιθανόν το συναίσθημα και όχι πάνω σε μια σαφή ταξινόμηση όσον αφορά την υφή των μουσικών περιεχομένων τους.

Ο Mika Vainio ήταν πραγματικά ένας ριζοσπάστης καλλιτέχνης. Η επιλογή του ήταν να ορίσει αυτός τον δικό του δρόμο, να συνεργάζεται αποκλειστικά με ανεξάρτητα label και να διαλέγει αυτό που θέλει να κάνει, όχι να τον διαλέγουν. Θα μπορούσε να αφήσει τους πολλούς πειραματισμούς, να καταπιαστεί με κάτι το πιο εμπορικό (βλ. soundtracks γνωστών ταινιών-σήριαλ) ή έστω να κεφαλαιοποιήσει το όνομα του ως μουσικός ανανεωτής. Δεν το έκανε. Για τρεις δεκαετίες έβγαζε συνεχώς νέο υλικό, κάθε φορά επιφυλάσσοντας μια μικρή ή μεγάλη έκπληξη. Όλα αυτά τον αναδεικνύουν ως ένα παράδειγμα όχι απλώς προς μίμηση, αλλά προς την αυτομόρφωσή μας. Ένα παράδειγμα στην σύγχρονη μουσική που προχώρησε χωρίς ενδοιασμούς, χωρίς όρια και χωρίς εκπτώσεις. Για αυτό και σήμερα φαντάζει τόσο εκλεκτική και καταιγιστική η δισκογραφία που άφησε πίσω του.

Μπάμπης Κολτράνης