Τα ερωτήματα πλέον στην μουσική βιομηχανία έχουν γίνει βαρετά. Όλοι πλέον μπορούν να ντύνονται όπως θέλουν, να πειραματίζονται όσο θέλουν, να εξαφανίζονται για όσο θέλουν και να μιλάνε για οτιδήποτε θέλουν. Πάντα όμως να κρύβεται ο τρόπος που ως δια μαγείας φτάνει η μουσική στους πρόθυμους δέκτες της. Διότι εξυπηρετική και φτηνή η Amazon αλλά ταυτόχρονα οι συνθήκες εργασίας των εκεί μισθωτών σκλάβων είναι από άθλια εως απάνθρωπη (βλ. το σκάνδαλο με τους νεοναζί σεκιουριτάδες πριν λίγα χρόνια στην Γερμανία). Φαντασμαγορικά τα μεγάλα φεστιβάλ όπου βρίσκει κανείς κάθε μικρό ή μεγάλο συγκρότημα, αλλά επίσης φαντασμαγορικά τα κέρδη και των διοργανωτών!

Ένα αρχικό ζήτημα λοιπόν είναι με ποιον συνεργάζεται κάθε μικρό και ανεξάρητο label. Μια σκέψη η οποία ήδη υπάρχει γενικότερα στον χώρο των εργασιακών κολλεκτίβων. Γιατί μπορεί να ξεκίνησε από το μεράκι μιας παρέας ή ενός ατόμου η έναρξη ενός δισκογραφικού label, αλλά όταν καταλήγει να εντάσσεται πλήρως στην μουσική βιομηχανία, κάπου χάνεται ο χαρακτήρας που είχε όταν πρωτοφτιάχτηκε. Δεν εκπλήσσουν τα παραδείγματα του παρελθόντος όπως η βρετανική Factory που μετά την εμπορική επιτυχία που γνώρισε παρέδωσε πνεύμα στις πολυεθνικές. Γιατί όμως οι τελευταίες να ρισκάρουν με την φυσική αντοχή των ανθρώπων του underground; Συμβαίνουν εξάλλου και εξαφανίσεις, αυτοκτονίες, αντιεμπορικά μαραζώματα κλπ που καμία πλευρά εν τέλει δεν συμφέρει. Η πολιτική λοιπόν είναι η ενσωμάτωση της οποιαδήποτε φωνής μπορεί να αποφέρει κέρδη. Για τα εμπορικά ονόματα δεν γίνεται καν λόγος, αλλά για τα μη εμπορικά, η λογική είναι να κρατηθεί η πρωτόλεια εικόνα που έφτιαξαν στην αρχή και απλά να ελεγχθεί μόνο ότι έχει σχέση με το εμπόρευμα που αυτά παράγουν.

Όσον αφορά πόσο εμπορικά επικερδής μπορεί να είναι μια χαμηλού βεληνεκούς μπάντα, πλέον η σχετική αναβίωση του βινυλίου μαζί με την κάθετη πτώση των cd, εγγυάται την πώληση ενός μίνιμουμ αλλά σεβαστού αριθμού αντιτύπων από τους οπαδούς της κάθε μπάντας. Είναι αυτό το συναισθηματικό δέσιμο που μπορεί όχι τόσο πολύ για την νέα γενιά, αλλά για τις προηγούμενες να λειτουργεί ακόμη, ως προς την συλλογή αυτών των περιέργων αντικειμένων που λέγονται βινύλια.

Ίσως το μεγαλύτερο κέρδος βέβαια αποκομίζεται από τις συναυλίες της μπάντας, όπου κι εκεί ακόμη και με συναυλίες σε μικρούς χώρους ή σε ρόλους support σε μεγάλα σχήματα, μια χαρά βγαίνει το κέρδος για τους έχοντες. Τρανό παράδειγμα η λογική στο Gagarin όπου κάθε μπάντα οφείλει να πληρώσει ένα σεβαστό ποσοστό πάνω στις πωλήσεις δίσκων ή ρούχων της στο μαγαζί, την βραδιά που δίνει συναυλία. Ο ορισμός δηλαδή του εξαρτημένου ακόμη και για φαινομενικά μικρής σημασίας πράγματα.

Θα μπορούσε να επικαλεστεί με βαριά την συνείδηση του ο συνήγορος του διαβόλου στην συζήτηση μας πως ειναι αναγκασμένη η χ πλευρά να κάνει κάποιες υποχωρήσεις για να φτάσει η μουσική της όσο γίνεται πιο μακριά. Μόνο βέβαια να τεθεί πλέον η νέα πραγματικότητα με την παντοδυναμία του Διαδικτύου, μάλλον το προηγούμενο επιχείρημα καταρρίπτεται με ευκολία. Τι γίνεται όμως αν δεχτούμε πως τελικά οι αγνές προθέσεις δεν οδηγούν αναγκαστικά στην κόλαση; Αν οι παραχωρήσεις στην βιομηχανία περιορίζονται μόνο σε αυτές που δεν μπορούν να αποφευχθούν; Για να μην κατηγορηθούμε ως απόλυτοι, δεν θα είχαμε κανένα λόγο να φανούμε δύσπιστοι για κάποιον ο οποίος ενώ ταυτόχρονα επικαλείται την ανεξάρτητη μορφή έκφρασης, εντούτοις δεν διστάζει να συνεργάζεται σε ένα μικρό βαθμό με ορισμένες μορφές της σύγχρονης αγοράς. Τι γίνεται όμως αν ο ολοκληρωτικός έλεγχος των κινήσεων του σε οικονομικό επίπεδο, ανήκει σε αυτήν; Πως αλλιώς να χαρακτηριστεί εκτός από υποκρισία η αναφορά της κατ’όνομα ανεξαρτησίας, όταν την διανομή και το marketing ενός συγκροτήματος ανήκει αποκλειστικά σε παρακλάδια πολυεθνικών;

Ιδού λοιπόν μια τρανή απόδειξη διασύνδεσης ανεξάρτητων label με την Sony πάνω σε βασικά θέματα όπως η προώθηση και η διανομή της μουσικής. Η Red Distribution έκανε την εμφάνιση της το 1979 όταν και κυκλοφόρησε στις Η.Π.Α. με το παλιό της όνομα τα δυο πρώτα album των Metallica, αλλά πλέον ανήκει στην Sony. Διαχειρίζεται πάνω από εξήντα ανεξάρτητα δισκογραφικά label και στην σελίδα της, έχουμε την χαρά να βλέπουμε punk σχήματα δίπλα σε ονόματα όπως οι Backstreet Boys! Αυτό βέβαια δεν λέει κάτι από μόνο του, όσο η εικόνα που πλασάρουν εταιρίες όπως η Southern Lord, η Epitaph, η Fat Wreck και πολλές άλλες που βρίσκονται στην λίστα εδώ . Μια εικόνα που αποτελείται από καλέσματα στην αυτονομία στην έκφραση και τονίζει τον underground χαρακτήρα της. Δεν σπανίζει βέβαια το γεγονός κυκλοφορίες από αυτές τις εταιρίες να κοσμούν top100 πωλήσεων, κάνοντας τελικά πλούσιους όχι μόνο τους δημιουργούς τους. Πως άραγε συμβαδίζουν οι επαναστατικοί στίχοι των Against Me! Με την διάθεση τους από καλοντυμένους γιάπηδες; Το άγριο ύφος των μεταλλικών label όπως η Metal Blade, Relapse, Century Media με απογευματινά meeting που οι συμμετέχοντες βαριούνται να αναλύουν δείκτες πωλήσεων;

Συχνά συναντάμε περιπτώσεις όπου τα ίδια τα συγκροτήματα έρχονται σε σύγκρουση με τις ανεξάρτητες εταιρίες που ανήκαν (βλ. Victory, Trustkill κ.α.), αλλά αυτό μάλλον θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο από την στιγμή που βάζουν την υπογραφή τους σε απαιτητικά συμβόλαια. Είπαμε, ανεξάρτητα τα label, αλλά όχι και τόσο χαζά για να μην μπορούν να διαφυλάξουν το προϊόν τους. Το κύκλωμα όμως είναι τέτοιο που δύσκολα επιβιώνει ένα σχήμα μετά την φυγή του από την εταιρία που το ανέδειξε.

Κλείνοντας ας αναφέρουμε άλλο ένα όχι και τόσο παράξενο περιστατικό που συνέβη πρόσφατα. Ανακοινώθηκε λοιπόν πως η πρεμιέρα του νέου δίσκου της Lady Gaga (ναι, αυτής που ακόμη και ο Τζίμης Πανούσης σατίρισε), θα γίνει στο βερολινέζικο club Berghain, ουσιαστική έδρα του label Ostgut Ton. Το μέρος αυτό δεσπόζει σε μια σκηνή που θέλει να λέγεται αντιεμπορική και χλευάζει τους διάσημους dj της χορευτικής μουσικής. Άραγε η αντιναζί αφίσα στο ταμείο της εισόδου και ταυτόχρονα η gay αισθητική θα απολυμανθεί προς χάρη των επίσημα καλεσμένων της φαντεζί βραδιάς;

Απέναντι σε όλα αυτά δεν βγαίνει μόνο κάποια είδους απελπισία για τον άδικο τούτο κόσμο. Υπάρχουν προσπάθειες, μουσικοί και underground δίκτυα που δεν ελέγχονται από κανέναν και σε ορισμένες περιπτώσεις πετυχαίνουν πέρα από μουσική να παράξουν και ένα αντιθετικό προς την μουσική βιομηχανία λόγο. Ασχέτως αν οι Godspeed! You Black Emperor έχουν κάνει και αυτοί αρκετές παραχωρήσεις, δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ως κίνηση ματ αυτό το οπισθόφυλλο του προτελευταίου τους δίσκου όπου φαίνεται ξεκάθαρα η μη γνωστή διασύνδεση των δισκογραφικών εταιριών με άλλους τομείς του παγκόσμιου εμπορίου όπως πχ η βιομηχανία όπλων (κίνηση η οποία έγινε εν καιρώ αμερικάνικης επέμβασης στην Ανατολή και καταδείκνυε το άτοπο των αντιπολεμικών κυρηγμάτων διαφόρων φωνών από τον χώρο του Θεάματος), ή το πρόσφατο κείμενο τους που στάλθηκε ως απάντηση στα Polaris Awards όπου και κέρδισαν ένα βραβείο και μαζί του ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό.

Μπάμπης Κολτράνης